Tijdens de Jonge Onderzoekers Dag van Stichting Tulips mocht ik een prijs uitreiken aan een jonge onderzoeker in de kindergeneeskunde: Chantal van Houten. Zij won de 1e prijs met een abstract over haar onderzoek naar een sneltest die antwoord geeft op de vraag: ben ik ziek door een bacterie of door een virus?
Het winnende abstract van Chantal van Houten:
Arts-onderzoeker Chantal van Houten
Je voelt je al een paar dagen niet lekker en leeft op paracetamol, neusspray en keeltabletten. Na 5 dagen met hoge koorts ben je het zat en ga je naar je huisarts voor een antibioticum kuurtje. Dan blijkt dat de huisarts niet zo goed weet of het een bacterie of een virus is die er voor zorgt dat je ziek bent. Hij legt uit dat antibiotica alleen helpt bij een bacterie en dat hij dus twijfelt of het wel zin heeft om antibiotica te gaan gebruiken. Je moet het nog maar een paar dagen aankijken.. We kennen allemaal wel zo’n soort situatie, een situatie die zowel bij de arts als bij jou als patiënt veel frustratie oplevert. Antibiotica werken erg goed tegen een infectie door een bacterie. Omdat artsen nu vaak niet goed weten waar de ziekte door veroorzaakt wordt, geven ze uit voorzorg een kuur antibiotica. Maar antibiotica hebben ook nadelen. Als patiënt kan je last krijgen van vervelende bijwerkingen. Daarnaast ontstaan er steeds meer bacteriën die niet meer reageren op antibiotica. Dit levert in de hele wereld grote gezondheidsproblemen op en is zelfs zo erg dat er jaarlijks duizenden mensen aan overlijden. In mijn onderzoek zijn we een test aan het ontwikkelen die snel en nauwkeurig kan bepalen of het ziek zijn komt door een bacterie of door een virus. Met andere woorden, deze toekomstige test kan zeggen of antibiotica wel of geen zin hebben. Op deze manier krijgen patiënten geen antibiotica die ze eigenlijk niet nodig hebben en gaan ze na een doktersbezoek niet met twijfels naar huis. Kortom, vraag bij je volgende verkoudheid aan je huisarts naar de test die drs. Van Houten en haar collega’s gemaakt hebben!
Op de tweede plaats: Raisa Schiller. Zij gooide eveneens hoge ogen met een abstract over haar onderzoek naar COGMED-training bij kinderen met congenitale hernia diafragmatica.
Promovenda Raisa Schiller
Kinderen die geboren worden met congenitale hernia diafragmatica (gat in het middenrif) en kinderen met zeer ernstige ademhalingsmoeilijkheden en zuurstoftekort behandeld met een hartlongmachine, hebben een verhoogd risico op hersenbeschadiging. Jaarlijks worden er ongeveer 40 kinderen in Nederland geboren met dergelijke longziekten. Een aanzienlijk deel van deze kinderen heeft geheugen- en aandachtsproblemen rond 8 jaar. Dit is een leeftijd waarop kinderen o.a. topografie en rekenen krijgen en deze cognitieve functies dus noodzakelijk zijn. Veel van hen ervaren daarom problemen op school, ondanks dat het IQ van deze kinderen niet afwijkt van ‘normale’ kinderen. De schoolproblemen blijven hierdoor vaak onbegrepen, wat leidt tot frustratie en verdriet bij zowel het kind als zijn omgeving. Met onze studie onderzoeken wij of COGMED, een training specifiek gericht op het verbeteren van geheugen en aandacht, effect heeft op de geobserveerde problemen bij deze kinderen. Er zijn twee groepen: een trainingsgroep, en een controlegroep. Alle deelnemers krijgen een MRI scan – hiermee bekijken we de kwaliteit van de hersenen, hoe actief de hersenen zijn in verschillende situaties, en hoe goed de verschillende hersendelen met elkaar verbonden zijn. Daarnaast doen we neuropsychologisch onderzoek om onder andere het geheugen en de aandacht in kaart te brengen. Deelnemers worden vlak voor de training, direct na de training en een jaar later onderzocht. Als COGMED effectief blijkt, heeft dit niet alleen belangrijke implicaties voor deze patiëntgroep maar mogelijk ook voor andere patiënten met niet aangeboren hersenletsel.
Ruben de Groot sleepte de derde plaats in de wacht met het abstract over zijn onderzoek naar mycoplasma en longontstekingen bij kinderen.
Arts-onderzoeker Ruben de Groot
Mycoplasma: Vriend of vijand? Longontstekingen bij kinderen komen vaak voor. Ze worden veroorzaakt door virussen en ook door bacteriën zoals Mycoplasma. Als een kind met een longontsteking bij een arts komt is het erg moeilijk om te weten welk virus of bacterie de oorzaak is. Dat is wel belangrijk om te weten, omdat je voor een bacterie zoals Mycoplasma antibiotica nodig hebt en voor virussen niet. Als een arts twijfelt over de oorzaak van de longontsteking zal hij vaak antibiotica geven. Groot nadeel hiervan is dat het onnodig voorschrijven van antibiotica ervoor zorgt dat bacteriën ongevoelig worden. De volgende keer dat deze bacterie een longontsteking veroorzaakt kan hij niet goed meer met antibiotica behandeld worden. Er is dus een test nodig die een arts precies kan vertellen welke bacterie de longontsteking veroorzaakt. De testen die nu beschikbaar zijn kunnen wel vertellen dat er een bacterie aanwezig, maar niet of deze bacterie op dat moment een infectie veroorzaakt. Bacteriën zijn namelijk niet altijd vijandig. Soms wonen ze in je neus of op andere plekken en geven geen schade. Het afweersysteem laat de bacterie dan ook met rust. Als een bacterie een infectie veroorzaakt wordt hij opgegeten door cellen van het afweersysteem. Deze cellen heten macrofagen. Met ons onderzoek willen we een nieuwe test maken. Daarvoor gaan we kijken of we bacteriën terug kunnen vind in macrofagen. We denken dat als je mycoplasma terug kan vinden in de macrofagen er dan sprake is van een infectie. Als een arts hierdoor zeker weet wanneer Mycoplasma een longontsteking veroorzaakt dan kan hij gericht antibiotica voorschrijven. Hierdoor worden er minder bacteriën ongevoelig voor antibiotica en kunnen kinderen met een longontsteking goed behandeld worden met antibiotica.
Van harte gefeliciteerd allemaal!
De Jonge Onderzoekers Dag van Stichting Tulips vond plaats op 27 november 2015.